اسلام آباد – 27 – سيپٽمبر (اي پي پي) وزير??عظ?? عمران ??ان ??هشتگردي جي خلاف جنگ ۾ پاڪستان ??ي بي مثال قربانين کي اجاگر ڪندي ان ڳالهه تي زور ڏنو آهي ته پاڪستان کي افغانستان ??ي جنگ جي نتيجن تي الزام هڻڻ نه گهرجي، الزام بازي جو رويو ختم ڪري افغانستان ??ي مستقبل طرف ڏسڻ گهرجي، صحيح قدم اهو آهي ته افغانستان ۾ امن ۽ استحڪام جي لاءِ نئين افغان ??ڪومت سان ??عاون ڪيو وڃي، طالبان ??ي حڪومت ۽ عال??ي برادري جي وچ ۾ رابطو هر هڪ جي لاءِ مثبت مفاد رکندڙ هوندو، ماضي جي غلطين کي ورجايو ته بي چيني، وڏي پئماني تي پناهگيرن ۽ دهشتگردي جهڙا مسئلا وڌندا ۽ سموريون ڌريون متاثر ٿينديون. وزير??عظ?? اهڙن خيالن جو اظهار ناليواري آمريڪي اخبار واشنگٽن پوسٽ ۾ شايع ٿيل پنهنجي هڪ مضمون ۾ ڪيو. وزير??عظ?? چيو ته افغانستان ??ابت آمريڪي ڪانگريس ۾ تازي بريفنگ کي ڏسي حيرت ٿي ته ٻن ڏهاڪن کان وڌيڪ عرصي تائين دهشتگردي جي خلاف جنگ ۾ آمريڪي اتحادي جي حيثيت سان پاڪستان ??ي قربانين جو ڪو ذڪر نه ڪيو ويو پر ان ??ي بدران ??سان کي آمريڪا جي نقصان ??و ذميوار قرار ڏنو ويو، 2001ع کانپوءِ بار بار خبردار ڪندو آيو آهيان ??ه افغان ??نگ کٽي نه ٿي سگهجي ڇو ته افغان ڪڏهن به ڊگهي پرڏيهي فوجي تسلط کي قبول نه ڪيو ۽ پاڪستان ??ميت ٻاهران ڪير به ان ??قيقت کي تسليم نه ٿو ڪري سگهي. هن چيو ته بدقسمتي سان نائن اليون کانپوءِ پاڪستاني حڪومتن غلطي جي نشاندهي ڪرڻ بدران ??مريڪا کي خوش ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي. ان وقت جي پاڪستان ??ي فوجي حڪمران پرويز مشرف نائن اليون کانوءِ آمريڪا جي هر مطالبي تي اتفاق ڪيو جنهن جي پاڪستان ۽ آمريڪا کي تمام وڏي قيمت ادا ڪرڻي پئي. آمريڪا پاڪستان کي چيو ته انهن گروپن کي نشانو بڻايو جن جي سي آءِ اي ۽ اسان ??ي ڳجهي ايجنسي آءِ ايس آءِ 1980ع جي ڏهاڪي ۾ افغانستان ۾ سوويت يونين کي شڪست ڏيڻ جي لاءِ گڏيل طور تي تربيت ڪئي هئي، ان وقت انهن افغانين کي آزادي پسند قرار ڏئي ساراهيو ويو هو، صدر رونالڊ ريگن وائيٽ هائوس ۾ مجاهدن جي ميزباني پڻ ڪئي هئي. وزير??عظ?? چيو ته جڏهن سوويت يونين کي شڪست ڏني وئي ته آمريڪا افغانستان کي بي يارو مددگار ڇڏيو ويو، پاڪستان ۾ 40 لک کان وڌيڪ افغان پناهگير ۽ افغانستان ۾ گهرو ويڙهه شروع ٿي وئي، انهي سيڪيورٽي خال دوران ??البان ??ڀري آيا جن مان ڪيترائي افغان پناهگير ڪئمپن ۾ پيدا ٿيا ۽ انهن پاڪستان ۾ تعليم حاصل ڪئي. نائن اليون کانپوءِ آمريڪا کي اسان ??ي ٻيهر ضرورت پئي پر هن ڀيري انهن ماڻهن جي خلاف جن جي اسان ??يرملڪي قبضي سان وڙهڻ جي لاءِ گڏجي حمايت ڪئي هئي، پرويز مشرف آمريڪا کي لاجسٽڪس ۽ هوائي اڏن جي آڇ کانسواءِ سي آءِ اي کي پاڪستان ۾ پنهنجا قدم ڄمائڻ جي اجازت ڏني، جڏهن ته اسان ??ي سرزمين تي پاڪستان ??ي بمباري ڪندڙ آمريڪي ڊرون کي نظرانداز ڪيو ويو. هن چيو ته پاڪ فوج پهريون ڀيرو پاڪ افغان ??رحد تي نيم خودمختيار قبائلي علائقن ۾ داخل ٿي ۽ اهو ئي علائقو ان کان ??ڳ سوويت يونين جي خلاف جهاد ۾ استعمال ٿيندور هيو آهي، انهن علائقن جي آزاد پشتون قبيلن جا طالبان ۽ ٻين عسڪريت پسندن سان گهرا لاڳاپا هئا. وزير??عظ?? عمران ??ان چيو ته انهن ماڻهن جي لاءِ افغانستان ۾ آمريڪا به سوويت يونين وانگر هڪ قابض ملڪ هو جيڪو اهڙي ئي سلوڪ جو مستحق هو، ان وقت جيئن ته پاڪستان ??مريڪا جو ساٿي هو، ان لاءِ اسان کي قصوروار سمجهندي اسان ??ي حملا ڪيا ويا. پاڪستان ??ي سرزمين تي 450 کان وڌيڪ آمريڪي ڊرون حملا ڪيا ويا جن سان پاڪستان ??اريخ جو اهو واحد ملڪ بڻجي ويو جنهن تي اتحادي ئي بمباري ڪئي، انهن حملن سان ??هري وڏي پئماني تي مارجي ويا، جنهن سان ??مريڪا مخالف ۽ پاڪستاني فوج جا جذبا وڌي ويا. وزير??عظ?? چيو ته پاڪستان ??ي خلاف 2006ع ۽ 2015ع جي وچ ۾ 50 عسڪريت پسند گروهن جهاد جو اعلان ڪيو 7 اسان ??ي 16 هزار کان وڌيڪ دهشتگرد حملا ڪيا ويا، پاڪستان کي 80 هزار کان وڌيڪ ماڻهن جو جاني نقصان کڻڻو پيو ۽ ملڪي معيشت کي 150 ارب ڊالر کان وڌيڪ جو نقصان ٿيو، ان ڏس ۾ پاڪستان ??ي 35 لک شهرين کي انهن جي گهرن کان ??ي گهر ڪري ڇڏيو. هن چيو ته دهشتگردن جي خلاف دهشتگردي جي خاتمي جي ڪوششن دوران فرار ٿي افغانستان ۾ داخل ٿيندڙ عسڪريت پسندن ڀارتي ۽ افغان ??نٽيلي جنس ايجنسدين جي مدد ۽ مالي تعاون سان پاڪستان ??ي خلاف وڌيڪ حملا شروع ڪيا. هن چيو ته پاڪستان کي پنهنجي بقاءَ جي جنگ وڙهڻي پئي، ڪابل ۾ سي آءِ اي جي هڪ اڳوڻي اسٽيشن چيف 2009ع ۾ لکيو هو ته آمريڪا جي سڌوسنئون سخت دٻاءُ سان ملڪ ۾ ڏار پوڻ شروع ٿي ويا ۽ ان ??ي باوجود آمريڪا اسان کان ??فغانستان ??ي جنگ جي لاءِ ڊو مور مطالبو ڪندو رهيو. وزير??عظ?? چيو ته مون ان ??ي هڪ سال اڳ 2008ع ۾ ان وقت جي سينيٽرز جو بائيڊن، جان ??يف ڪيري، هيري ايم ريڊ ۽ ٻين ماڻهن سان ملاقات ڪئي، مون ان ??طرناڪ صورتحال طرف انهن جو ڌيان ڇڪرايو ۽ افغانستان ۾ جاري بيڪار فوجي مهم بابت انهن کي ٻڌايو. وزير??عظ?? چيو ته نائن اليون کانپوءِ سموري عرصي ۾ اسلام آباد ۾ سياسي مفاد غالب رهيو، صدر آصف زرداري جيڪو بنا ڪنهن شڪ جي پاڪستان ??ي قيادت ڪندڙ سڀ کان ڪرپٽ شخص آهي، ان ??مريڪا کي چيو ته هو پاڪستانين کي نشانو بڻائيندو رهي ڇو ته ضمني نقصان ??مريڪين کي پريشان ڪري ٿو ۽ ان ??ان مون کي پريشاني نه آهي، اسان ??و اڳيون وزير??عظ?? نواز شريف به ان کان مختلف نه هو. پاڪستان پاران 2016ع تائين دهشتگردي کي شڪست ڏيڻ باوجود افغانستان ۾ حالتون مسلسل خراب ٿينديون ويون، پاڪستان وٽ هڪ اهڙي منظم فوج ۽ انٽيليجنس ايجنسي هئي جنهن کي عوامي تائيد ۽ حمايت حاصل هئي جڏهن ته افغانستان ۾ ڊگهي جنگ جي لاءِ جواز جي کوٽ کي هڪ بدعنوان ۽ نااهل افغان ??ڪومت ڳنڀير بڻائي ڇڏيو جنهن کي خاص طور تي ڳوٺاڻي افغان ??وام پاران ??اک کانسواءِ هڪ ڪٺ پتلي حڪومت طور ڏٺو ويو. هن چيو ته اها ڳالهه افسوسناڪ آهي ته ان ??قيقت کي منهن ڏيڻ بدران ??فغانستان ??ي حڪومت ۽ اولهه حڪومتن پاڪستان ??ي الزام هڻي ان کي قرباني جو ٻڪرو بڻائڻ جي ڪوشش ڪئي، اسان ??ي الزام هنيو ويو ته اسان ??البان کي محفوظ پناهگاهون ڏنيون ۽ سرحد جي ٻنهي پاسن ان کي آزاداڻي چرپر جي اجازت ڏني آهي. وزير??عظ?? سوال ڪيو ته جيڪڏهن ائين هجي ها هت ڇا آمريڪا 450 کان وڌيڪ ڊرون حملن مان ڪجهه جو استعمال انهن مبينا پناهگاهن کي نشانو بڻائڻ جي لاءِ نه ڪري ها؟ هن چيو ته ان ??ي باوجود پاڪستان ٻين قدمن کانسواءِ افغانستان کي مطمئن ڪرڻ جي لاءِ جوائنٽ بارڊر ويزيبلٽي ميڪينزم جي آڇ، بائيوميٽرڪ بارڊر ڪنٽرول جي تجويز ۽ سرحد تي خاردار تار لڳائڻ جي تجويز ڏني جيڪا وڏي حد تائين اسان پاڻ ڪئي آهي پر پاڪستان ??ي هر تجويز کي رد ڪيو ويو، افغان ??ڪومت ان ??ي بدران پاڪستان ??ي الزام بازي جو سلسلو تيز ڪيو جنهن ۾ ان کي ڀارت جي فيڪ نيوز نيٽ ورڪس جي مدد حاصل رهي جيڪو سوين پروپئگنڊه آئوٽ ليٽس ڪيترن ئي ملڪن ۾ هلائي رهيو آهي. وزير??عظ?? عمران ??ان چيو ته وڌيڪ حقيقت پسنداڻو طريقو اهو هو ته طالبان ??ان ??مام گهڻو اڳ ڳالهيون ڪيون وڃن ها ته جيئن افغان فوج ۽ اشرف غني جي حڪومت خاتمي جي خفت کان ??چي وڃي ها. هن چيو ته يقينن ان ڳالهه تي پاڪستان ??ي الزام نه هڻڻ گهرجي ته ٽي لکان وڌيڪ تربيت يافته ۽ هٿيارن سان ليس افغان ??يڪيورٽي فورسز گهٽ هٿياربند طالبان ??ان وڙهڻ کان ڇو قاصر رهي؟ بنيادي مسئلو افغان ??ڪومت جي ڍانچي جو هو جيڪو عام افغان ??ي نظرن م قانوني حيثيت نه رکندو هو. هن چيو ته اڄ افغانستان هڪ ٻه واٽي تي بيٺل آهي ۽ اسان کي ماضي جي الزام بازي کي جاري رکڻ بدران ??فغانستان ۾ تشدد کي روڪڻ جي لاءِ مستقبل طرف ڏسڻ گهرجي. هن چيو ته مون کي يقين آهي ته هاڻي دنيا جي لاءِ اهو صحيح قدم هوندو ته افغانستان ۾ امن ۽ استحڪام کي يقيني بڻائڻ جي لاءِ نئين افغان ??ڪومت سان ??ابطو رکي، عال??ي برادري افغانستان ??ي حڪومت ۾ وڏن نسلي گروهن جي شموليت، افغانين جي حقن جو احترام ۽ طالبان ??ي ان واعدي کي ڏسڻ گهرندي ته افغانستان ??ي سرزمين کي ٻيهر ڪڏهن ڪنهن ملڪ جي خلاف دهشتگردي جي استعمال نه ڪيو ويندو. وزير??عظ?? چيو ته جيڪڏهن طالبان ??ڳواڻن کي خاطري ڪرائي وڃي ته انهن کي حڪومت هلائڻ جي لاءِ مسلسل انساني ۽ ترقياتي مدد ڏني وڃي ٿي ته انهن وٽ پنهنجي واعدن تي قائم رهڻ جو وڏو سبب ۽ صلاحيت هوندي. هن چيو ته اهڙيون مراعتون ڏيڻ سان ٻاهرئين دنيا کي اهو فائدو ٿيندو ته اها طالبان کي پنهنجي واعدن جو احترام ڪرڻ تي راضي ڪندي رهندي، جيڪڏهن اسان ??هڙا صحيح قدم کڻندا رهياسين ته اسان ??هو حاصل ڪري سگهون ٿا جيڪو دوحه امن عمل جو مقصد هو، هڪ اهڙو افغانستان ??يڪو هاڻي دنيا جي لاءِ خطرو نه هجي، جتي افغان چار ڏهاڪن کان ??ڪرارن کانپوءِ آخرڪار امن جو خواب ڏسي سگهن، ان ??ي ابتڙ افغانستان کي ڇڏي ڏيڻ، اڳ ۾ به آزمايو ويو آهي، 1990ع جي ڏهاڪي وانگر اهو عمل تمام گهڻو نقصان ??و سبب بڻجندو. وزير??عظ?? عمران ??ان چيو ته افراتفري، وڏي پئماني تي لڏپلاڻ ۽ عالمي دهشتگردي جو ٻيهر رونما ٿيڻ جو خطرو فطري نتيجو هوندو ۽ ان کان ??چڻ يقيني طور تي اسان ??ي هڪ عالمي ضرورت آهي.
